Pesten heeft diepgaande gevolgen voor kinderen, zowel voor degene die gepest wordt als voor de rest van de klas. Het tast het zelfvertrouwen aan, maakt school onveilig en kan zelfs invloed hebben op de ontwikkeling van een kind. Scholen zoeken daarom naar manieren om pesten vroeg te signaleren en effectief aan te pakken. Eén van die methodes is Kiva, een programma uit Finland dat in Nederland steeds populairder wordt. Kiva richt zich niet alleen op de pester en het slachtoffer, maar op de hele groep. Wat zijn precies de gevolgen van pesten, en hoe helpt Kiva om dit probleem aan te pakken?
Pesten raakt kinderen op verschillende manieren
Kinderen die gepest worden, voelen zich vaak eenzaam, angstig of somber. Het vertrouwen in zichzelf en in anderen neemt af. Ze kunnen lichamelijke klachten krijgen, zoals buikpijn of slaapproblemen. Soms durven ze niet meer naar school of trekken ze zich steeds meer terug. De gevolgen van pesten kunnen zelfs jaren later nog invloed hebben, bijvoorbeeld op relaties, werk of zelfbeeld. Ook kinderen die anderen pesten, raken vaak in de problemen. Ze leren niet hoe je op een gezonde manier met anderen omgaat, en kunnen later vaker betrokken raken bij conflicten of zelfs criminaliteit. Zelfs omstanders in de klas merken de spanning. De sfeer wordt onveilig, wat het leren verstoort.
Waarom ingrijpen bij pesten zo belangrijk is
Wanneer pesten niet wordt aangepakt, ontstaat het gevoel dat het gedrag wordt toegestaan. Slachtoffers voelen zich dan nog onveiliger en pesters gaan door. Leerkrachten die niets doen of het gedrag niet opmerken, kunnen onbedoeld bijdragen aan het probleem. Een veilige school begint bij een klas waar kinderen durven praten over wat er speelt, en waar volwassenen ingrijpen als het misgaat. Pesten is geen fase of iets wat kinderen vanzelf leren oplossen. Het is schadelijk gedrag dat aandacht en begeleiding vraagt.
Wat Kiva anders doet dan andere methodes
Kiva betekent ‘leuk’ in het Fins, en dat is precies wat het programma wil bereiken: een leuke en veilige school voor iedereen. In plaats van alleen te focussen op het slachtoffer en de pester, richt Kiva zich op de hele klas. Door lessen over samenwerken, emoties en groepsdruk leren kinderen hoe je met elkaar omgaat. Ook wordt er veel aandacht besteed aan de rol van omstanders. Als zij zich uitspreken of het pestgedrag niet langer aanmoedigen, stopt pesten vaak sneller. Kiva maakt gebruik van onderzoek en duidelijke stappen. De school houdt bij hoe veilig kinderen zich voelen, en grijpt snel in als er signalen zijn van pesten.
De kracht van samenwerken in de klas
Kinderen zijn zich vaak niet bewust van de invloed die ze hebben op het gedrag van anderen. Kiva laat zien dat iedereen een rol speelt in de sfeer van de klas. Door samen te oefenen met situaties, leren kinderen dat ze verschil kunnen maken. Dit geeft zelfvertrouwen en versterkt het gevoel van saamhorigheid. De aanpak is positief en gericht op verandering, zonder met een beschuldigende vinger te wijzen. Leerkrachten worden ondersteund met duidelijke materialen en trainingen, waardoor ze weten hoe ze het beste kunnen reageren. Ook ouders worden erbij betrokken, zodat het thuisfront weet wat er speelt.